High on the hill
And that is how my life began, on a rainy hilltop, between fear and laughter, between miracles and mistakes, between a mother who almost left the whole and her newborn baby, and a father who ran fast enough to bring me home, whole.
High on the hill, the mountain town in haze,
green trees whisper beneath a sky grown low in quiet sorrow.
A lone wanderer drifts up, drifts down the quiet street—
but because you are here,
the world is a lovely place.
Pleiku girl—cheeks flushed like dawn, lips soft as spring,
in this place where every afternoon wears winter’s ring.
Your hair gathers mist, your eyes the silver rain, you melt into the twilight clouds like a dream I can’t contain.
Mountain town, where heaven leans so near,
your gentle streets entwine like memories held dear.
A few steps more, and I’m back where I began—
yet some late afternoon still stirs my heart,
unsettled,
like a trembling hand.
So thank you, little town that carries her name,
thank you, tender hair that falls like a flame,
for leaving me a longing, soft as breath,
just enough to remember,
just enough
to forget
Yes, high on the hill is where I was born.
Dad loved to say it was a rainy Sunday, the kind of rain that soaked through the red earth and blurred the line between the sky and the mountains. That was the day I arrived.
Mom, exhausted before she even began, fainted the moment I entered the world, her body collapsing under the weight of postpartum pre-eclampsia. For hours she drifted in a silent, terrifying in-between, neither here nor gone, like someone hovering at the edge of two worlds. Everyone thought they had lost her. But sometime in the deep hours of that stormy day, she found her way back. A miracle, they all whispered.
But miracles always ask for something in return. Mom lost her breastmilk, and I grew up never knowing its taste.
Dad was convinced that was the reason I was weak, why every gust of wind or change of season sent me back to bed with a fever. He held that belief close, almost like a justification for the way he loved me, extra softly, extra protectively. Not only because I was the last child in a family of six, but because, in his mind, I had arrived fragile and already wounded by life.
Mom, on the other hand, called me a mistake, half joking, half tired truth. She didn't expected me - a sixth baby to arrive five years after my sister. Mom was 36, worn out from years of childbirth, years of raising my brothers and sisters through scarcity. She used to say she had nothing left to give when I came along, but life threw me to her anyway, wrapped in pain and hopeless stubbornness. I wish I could say I made things easier for her after that, but I didn’t. I was troublesome in all sorts of small, creative ways, as though determined to leave my mark on every corner of the house and her life.
The place where I was born wasn’t quite Pleiku - Gia Lai like in the song by Vu Huu Dinh though. It was Đăk Lây (back when Gia Lai and Kon Tum were still one giant province), the 2nd largest in the country, stretching wide with mountains and jungles and red soil. Dad worked there as a forest ranger, a respected job in those days.
My family lived in that remote, green world until I was three. I don’t remember much of it, but memory is strange, it forgets whole years and yet holds onto one moment so clearly it feels like yesterday. Ours is a family that loves retelling old stories. At every gathering, the same tales return like familiar songs, and everyone laughs as though hearing them for the first time. One of the most legendary is about the evening I nearly defeated myself, with two kernels of roasted corn.
It was just a normal night in dimmed oil lamp light. Mom and my sisters were snacking on roasted corn, peeling the kernels one by one with the quiet contentment of people who have worked all day. I was tiny then, wandering between legs and shadows. No one noticed when I reached up, grabbed two kernels, and - perhaps guided by pure curiosity or pure chaos - pushed them deep into my nostrils.
Of course I cried. Of course I couldn’t breathe. And of course the whole house erupted in panic. They tried everything: pulling, squeezing, tilting my head, even blowing into my mouth. Nothing worked. In desperation they ran to my dad’s office.
And Dad, he always ran fastest when he was in need. In 1989, we had no phone, no motorbike, just an old bicycle and a great deal of hope, but when he saw me gasping and red-faced, he didn’t think, simply scooped me onto his back and sprinted toward the dispensary.
The louder I cried, the faster he ran. At one point he stumbled and nearly fell. That sudden jolt startled me so much I sneezed, twice, and the corn kernels shot out of my nose before we even reached the clinic.
Dad stopped, breathless, terrified, shaken, and relieved. Then he carried me home, holding me tighter than he ever had before, as though I might fall apart if he loosened his grip even a little.
When we walked through the door, he shouted out loud:
Shelled corn is banned from this house, from today Do you all hear me?
And so it was, for years. No one dared to challenge that.
And that is how my life began, on a rainy hilltop, between fear and laughter, between miracles and mistakes, between a mother who almost left the world with her newborn child and a father who ran fast enough to bring me home, whole.
Ngọn đồi trên cao nguyên
Và đó là cách cuộc đời tôi bắt đầu — trên một ngọn đồi mưa gió, giữa nỗi sợ và tiếng cười, giữa những phép màu và sai lầm, giữa một người mẹ suýt bỏ lại thế giới, đứa trẻ bà mới sinh, và một người cha đã chạy đủ nhanh để đưa tôi trở về với thế giới này, vẹn nguyên..
Phố núi cao phố núi đầy sương
Phố núi cây xanh trời thấp thật buồn
Anh khách lạ đi lên đi xuống
May mà có em đời còn dễ thương
Em Pleiku má đỏ môi hồng
Ở đây buổi chiều quanh năm mùa đông
Nên tóc em ướt và mắt em ướt
Nên em mềm như mây chiều trong
Phố núi cao phố núi trời gần
Phố xá không xa nên phố tình thân
Đi dăm phút đã về chốn cũ
Một buổi chiều nào lòng vẫn bâng khuâng
Xin cảm ơn thành phố có em
Xin cảm ơn một mái tóc mềm
Còn một chút gì để nhớ để quên
Ừ, trên một ngọn đồi cao nguyên là nơi tôi chào đời.
Ba luôn thích kể rằng hôm đó là một Chủ nhật mưa, những cơn mưa ngấm sâu vào lớp đất đỏ bazan, làm mờ ranh giới giữa trời và núi vốn đã rất gần. Ngày hôm ấy, tôi đến với thế gian.
Mẹ, kiệt sức và ngất bất tỉnh ngay khoảnh khắc tôi lọt lòng, cơ thể bà suy sụp vì chứng tiền sản giật sau sinh. Suốt nhiều giờ, mẹ trôi giữa một cõi lặng im đáng sợ, lơ lửng ở ranh giới của hai thế giới, chẳng còn đây mà cũng chẳng hoàn toàn rời đi. Mọi người đều nghĩ rằng mẹ đã không qua khỏi. Nhưng vào một thời khắc nào đó giữa cơn bão đêm hôm ấy, mẹ tìm đường trở lại. Một phép màu, ai cũng thì thầm như thế.
Nhưng những phép màu bao giờ cũng đòi hỏi một sự đánh đổi. Mẹ mất sữa, và tôi lớn lên mà chẳng bao giờ biết mùi vị của nó.
Ba tin chắc rằng đó là lý do khiến tôi yếu, khiến mỗi cơn gió hay đổi mùa cũng đủ làm tôi vật vã với những cơn sốt. Ba giữ niềm tin đó để bào chữa cho sự cưng chiều và thiên vị của mình với tôi, ba nhẹ nhàng hơn, bảo bọc hơn. Không chỉ vì tôi là đứa út trong gia đình sáu anh chị em, mà còn vì trong mắt ba, như thể tôi đã bị ném vào cuộc đời này với một vết thương và sự mong manh.
Mẹ thì ngược lại, vẫn hay gọi tôi là “đứa ngoài kế hoạch”, nửa đùa, nửa thật. mệt mỏi, ngao ngán, 5 năm sau khi mẹ sinh chị Đ, Mẹ đã không mong đợi để có tôi. Mẹ có tôi khi đã 46 tuổi, kiệt quệ sau bao năm sinh nở, bao năm nuôi nấng anh chị em tôi trong thiếu thốn. Mẹ vẫn thường nói rằng bà chẳng còn gì để cho đi nữa, nhưng rồi tôi vẫn đến, bị đời dúi vào tay bà, bọc trong đau đớn và sự cứng đầu đến bất lực. Giá như tôi đã có thể giúp cuộc đời mẹ dễ dàng hơn. Nhưng không. Tôi là đứa trẻ đầy rắc rối theo nhiều kiểu tinh quái và dịu dàng khác nhau, với quyết tâm để lại dấu ấn ở mọi góc nhà.
Nói chính xác thì nơi tôi sinh ra không phải là Pleiku - Gia Lai, như trong bài thơ của Vũ Hữu Định, mà là Đăk Lây. Thời ấy Gia Lai và Kon Tum vẫn còn là một tỉnh, rộng lớn gần nhất nước, trải dài bởi núi rừng, đất đỏ và những khoảng xanh bất tận. Ba làm kiểm lâm ở đó, một nghề rất được trọng vọng lúc bấy giờ.
Gia đình tôi sống giữa thế giới xa xôi đầy cây lá ấy đến khi tôi ba tuổi. Tôi chẳng nhớ được nhiều, nhưng ký ức thật lạ: nó quên cả những năm dài, nhưng giữ lại một khoảnh khắc rõ đến mức tưởng như mới hôm qua. Nhà tôi rất thích kể lại chuyện cũ. Mỗi lần sum họp, những câu chuyện ấy lại trở về như những bản nhạc quen, và ai cũng cười như thể nghe lần đầu. Huyền thoại nhất trong số đó là buổi tối tôi suýt “tự kết liễu” mình chỉ vì hai hạt bắp rang.
Hôm ấy chỉ là một tối bình thường dưới ánh đèn dầu leo lét. Mẹ và các chị đang ăn bắp rang, món ăn chơi quen thuộc của cả nhà. Tôi lúc đó nhỏ xíu, lang thang giữa chân người và bóng tối. Chẳng ai để ý khi tôi với tay, lấy hai hạt bắp, và - có lẽ nhờ tò mò thuần khiết hoặc bản tính phá phách - nhét chúng thật sâu vào mũi.
Dĩ nhiên tôi khóc. Dĩ nhiên tôi không thở được. Và dĩ nhiên cả nhà hoảng loạn. Mọi người thử đủ cách: kéo, bóp, nghiêng đầu tôi, thậm chí thổi vào miệng tôi. Không gì hiệu quả. Trong tuyệt vọng, họ chạy sang cơ quan của ba.
Và ba, luôn chạy nhanh nhất khi ai đó cần. Năm 1990, nhà tôi chẳng có điện thoại, chẳng có xe máy, chỉ có chiếc xe đạp cũ và rất nhiều hy vọng. Thấy tôi thở hổn hển, mặt đỏ bừng, ba không kịp nghĩ ngợi gì, chỉ theo bản năng, cõng tôi lên lưng và chạy thẳng về phía trạm y tế.
Tôi càng khóc lớn, ba càng chạy nhanh. Có lúc ba vấp chân, suýt ngã. Cú xóc bất ngờ ấy làm tôi giật mình đến mức hắt hơi, một lần, rồi hai lần, và hai hạt bắp bay vút ra khỏi mũi tôi trước khi chúng tôi kịp đến nơi.
Ba đứng lại, thở dốc, hoảng hốt, rồi nhẹ nhõm đến run người. Ba bế tôi về nhà, ôm chặt hơn bao giờ hết, như thể chỉ cần lơi tay một chút thôi, tôi sẽ rơi vỡ tan tành.
Đêm hôm đó, vừa bước vào cửa nhà, ba la thật lớn:
Từ nay cấm tuyệt đối không ai trong cái nhà này được ăn bắp rang nữa, nghe chưa?
Và thế là suốt nhiều năm sau, chẳng ai dám trái lời.
Và đó là cách cuộc đời tôi bắt đầu, trên một ngọn đồi mưa gió, giữa nỗi sợ và tiếng cười, giữa những phép màu và sai lầm, giữa một người mẹ suýt bỏ lại tất cả, một đứa trẻ mẹ mới sinh và một người cha đã chạy đủ nhanh để đưa tôi trở với thế giới này, vẹn nguyên.